Nhìn vào Singapore – Ngẫm về Việt Nam

Nhìn vào Singapore – Ngẫm về Việt Nam

Hình ảnh Singapore nhìn từ góc độ đô thị cho chúng ta thấy rõ hơn những hạn chế về năng lực đầu tư, cơ chế chính sách vận hành và hơn hết là tầm nhìn chiến lược trong quá trình phát triển đô thị hiện nay.

Trông Singapore

Singapore bắt đầu chương trình quy hoạch từ năm 1971, nên đô thị Singapore hiện có hệ thống giao thông hoàn hảo và một vành đai các độ thị vệ tinh bọc lấy khu trung tâm. Xung quanh các đô thị này là khu vực nhà ở tư nhân với mật độ thấp. Các đô thị này được nối liền với nhau bằng hệ thống đường cao tốc trên toà lãnh thổ. Hệ thống tàu điện ngầm (MRT) hình thành mạng giao thông kết nối với các trung tâm thành phố có khả năng phục hồi tối đa nhu cầu đi lại của người dân một cách thuận tiện và kinh tế.
Nhìn chung, quy hoạch đô thị của Singapore đã toaọ cho đất nước này những cảnh sắc tuyệt đẹp bởi các không gian kiến trúc, đồng thời cũng tận dụng tối đa các điều kiện cơ sở vật chất hiện có để nâng cao chất lượng sống của con người với những khu vui chơi giải trí.
Quá trình phát triển đô thị của Singapore cho ta nhiều bài học quý, bên cạnh công tác quy hoạch là vấn đề quản lý đô thị. Tháng 4/1974, Bộ Phát triển Quốc gia Singapore (MND) thành lập một cơ quan chuyên trách quản lý đô thị độc lập có tên gọi tắt là ỦA. Chính phủ Singapore đã soạt thảo và trình Quốc hội phê chuẩn một bộ luật dành cho ỦA, trong đó trách nhiệm hàng đầu của URA là phát triển khu vực này. Tính đến năm 1989, URA đã giải toả và bán được 184ha đất cho tổng cộng 155 dự án phát triển nhà ở. Từ chương trình này, Singapore đã biến những khu nhà ổ chuột trong trung tâm thành phố trở thành một trung tâm thương mại hiện đại như ngày nay.
Mặc dù đô thị Singapore phát triển theo hướng hiện đại, nhưng Singapore vẫn làm tốt công tác bảo tồn di sản lịch sử, kiến trúc và văn hoá đa sắc tộc. Năm 1989, Singapore bắt đầu quy hoạch các khu vực lịch sử đại diện cho các sắc tộc như Phố Tầu (người Hoa), Litle India (người Ấn Độ), Kampong (người Mã Lai), các bến tàu Boat Quay và Clarke trên bờ sông Singapore cùng các khu vực mới khác như Joo Chiat và khu đèn đỏ Geylang. Vào đầu thập niên 1990, việc xây dựng cơ sở hạ tầng theo quy hoạch năm 1971 cơ bản hoàn thành. Các đô thị mới với hệ thống đường cao tốc, hệ thống MRT và khu vực trung tâm được gọi là Business District đã bắt đầu xuất hiện.
Một trong những thành công của chương trình phát triển đô thị Singapore là chính sách phát triển nhà ở. Ngày nay, 85% dân số Singapore sinh sống tại các căn hộ chung cư do HDB xây dựng. HDB là Uỷ ban Phát triển nhà ở trực thuộc Bộ Phát triển Quốc gia Singapore, chịu trách nhiệm hoạch định chiến lược, lên kế hoạch và triển khai công tác đảm bảo vấn đề gia cư cho cư dân Singapore. Đồng thời, HDB còn có trách nhiệm quản lý quy hoạch ngăn chặn việc chiếm đất và xây dựng trái phép, giải toả các khu ổ chuột và xây dựng các khu nhà ở xã hội.
Theo chính sách nhà ở của Singapore, người dân chỉ được sở hữu căn hộ của HDB trong thời hạn 99 năm và phải chấp hành yêu cảu của Nhà nước khi giải toả hay đền bù tái định cư. HDB ban hành các quy định và quản lý việc thực hiện các chính sách trợ giá, mua đi, bán lại, nâng cấp, sửa chữa và thông tin giá cả trên thị trường bất động sản cho người dân theo định kỳ. Những chính sách phù hợp và giải pháp quản lý hướng tới phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân là những yếu tố quan trọng, quyết định sự thành công của quá trình phát triển đô thị của Singapore.

Ngẫm về Việt Nam

Nhìn Singapore từ góc độ đô thị để so sánh với Việt Nam, mới thấy các đô thị của chúng ta đang được phát triển mạnh mẽ, nhưng rất thiếu màu xanh, giao thông đô thị còn quá nhiều bất cập, hạ tầng xã hội chưa đáp ứng đời sông sinh hoạt của nhân dân.
Phát triển đo thị là một trong những yếu tố quan trọng của đời sống xã hội và là nguồn động lực mạnh mẽ để thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Phát triển đô thị của bất kỳ quốc gia nào cũng vậy, luôn phải là sự lựa chọn cho một tương lai xa. Vì thế, nó cần một tầm nhìn chiến lược và đòi hỏi chúng ta phải cân nhắc kỹ lưỡng tiện ích đô thị, đất không thể được khai thác triệt để vì mục tiêu tăng trưởng kinh tế.
Chúng ta đã nói nhiều tới đô thị xanh, nhưng cũng chưa làm được gì nhiều cho đô thị thật xanh. Tại các đô thị cũ, thời gian đã làm thay đổi màu sắc các con phố. Ngày nay, chúng không còn xanh nữa bởi mật độ dày đặc các công trình, làm quá tải hệ thống kỹ thuật hạ tầng, cơ cấu không gian không cân đối với nhu cầu đời sống xã hội. Sự ngột ngạt ấy rất cần các giải pháp để tạo ra sự thay đổi trên cơ sở vừa bảo tồn các phố cũ, vừa cải tạo lại để phát triển một không gian đô thị mới bên trong những dãy phố được bảo tồn. Làm như vậy, chúng ta sẽ có đô thị xanh.
Các đô thị mới hôn nay mang đậm nét của một nền kinh tế đang phát triển. Những toà nhà cao tầng đang đua nhau chiếm lĩnh không gian và tạo ra sắc diện mới cho đô thị Việt Nam. Tuy nhiên, quá trình phát triển đó còn tiềm ẩn nhiều bất cập về các cơ chế chính sách trong đầu tư, trong quản lý đô thị và trong cả khả năng đáp ứng nhu cầu xã hội. Sự mất cân đối giữa đầu tư và tiêu dùng làm cho mối quan hệ cung – cầu trên thị trường không thể gắn kết để phát triển thị trường bất động sản tại các đô thị trên toàn quốc.
Giờ đây, nhìn các khu đô thị mới đang được phát triển, hình ảnh để lại cho chúng ta chưa thật hoàn hảo bởi những hạn chế về tính thống nhất trong quy hoạch, tính thẩm mỹ trong kiến trúc công trình và sự đồng bộ về các công trình tiện ích. Những tồn tại trong các khu đô thị mới vẫn chưa cho chúng ta tin rằng, đô thị của chúng ta sẽ xanh và đẹp hơn.
Hình ảnh Singapore nhìn từ góc độ đô thị cho chúng ta thấy rõ hơn những mặt còn hạn chế về năng lực đầu tư, về cơ chế chính sách vận hành và hơn hết là về tầm nhìn chiến lược trong quá trình phát triển đô thị hiện nay. Có thể nói, nhờ có tầm nhìn xa về quy hoạch và quản lý đô thị mà Chính phủ Singapore đã thực hiện được mục tiêu “ăn cư lạc nghiệp” cho người dân. Những gì mà đảo quốc sư tử Singapore có được hôm nay với một đô thị sạch và xanh, văn minh, hiện đại nhất nhì Châu Á là nhờ có tầm nhìn đó, cùng với việc thực hiện các cơ chế quản lý hành chính gọn nhẹ và hiệu quả.

Comments